EFFECT OF TOURIST TRAFFIC ON THE ECOSYSTEM OF LAKE MORSKIE OKO
DOI:
https://doi.org/10.32782/geochasvnu.2024.3.09Keywords:
Lake Morskie Oko, Tatra National Park (TNP), tourism, anthropopressure.Abstract
Abstract. The Tatra National Park is the most frequently visited national park in Poland. Its most popular tourist trail is the route to Lake Morskie Oko, the second largest lake in the Tatra Mountains, and the best known mountain lake in Poland. The paper is based on results of field observations, and the analysis of literature and statistical data. The ecosystem of Morskie Oko in this paper is defined as the area of the lake’s catchment. The unique character of Morskie Oko is reflected by its recognition by “The Wall Street Journal” as one of five most beautiful lakes in the world. This results in exceptionally high interest of tourists in the lake despite the difficulties reaching the place. It takes walking a nine-kilometre route with a height difference of 420 m. Study results show the annual attendance of the place by more than a million people, whereas the number of tourists per day can exceed 10,000. The tourist traffic evidently intensifies between June and September. It results in high human pressure on the lake’s waters and surroundings, leading to the degradation of most components of the natural environment. Such high traffic intensity is frequently a nuisance for tourists using the trails themselves. Moreover, high tourist traffic contributes to the intensification of slope processes, resulting in mass movements in the form of debris and snow avalanches, potentially changing the course of the trails.
References
Atlas Tatr. Przyroda nieożywiona, 2015: Tatrzański Park Narodowy, Zakopane. 82 p.
Bajkiewicz-Grabowska E., 2002: Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych, UW, Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa. 276 s.
Baścik M., Czubernat J., Pociask-Karteczka J., 2007: Tendencje ruchu turystycznego na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego w latach 2003-2006. [w:] Pociask-Karteczka J., Matuszyk A., Skawiński P., (red.) Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym. Studia i Monografie AWF 46, Kraków-Zakopane, pp. 121‒130.
Choiński A., Galas J., Jodłowski, M., Pociask-Karteczka J., 2007: Propozycja reorganizacji ruchu turystycznego w otoczeniu Morskiego Oka. [w:] Stan i perspektywy rozwoju turystyki w Tatrzańskim Parku Narodowym, praca zbiorowa pod red. J. Pociask-Karteczka, A. Matuszyk i P. Skawiński, Nr 46, AWF w Krakowie, Tatrzański Park Narodowy, Kraków, pp. 215–222.
Choiński A., Ptak M., 2014: Morskie Oko i jego zlewnia. [w:] Choiński A., Pociask-Karteczka J., (red.), Morskie Oko – przyroda i człowiek, Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane, pp. 20‒29.
Choiński A., Pociask-Karteczka J., (pod red.), 2014: Morskie Oko – przyroda i człowiek, Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane, 520 p.
Czochański J., T., 2000: Turystyka w Tatrzańskim Parku Narodowym. [w:] Partyka J., (red.) Użytkowanie turystyczne parków narodowych, Ojcowski Park Narodowy, Ojców, pp. 386‒403.
Choiński A., Zieliński A., 2023: Changes of the surface area of Morskie Oko and Wielki Staw in the Tatra Mountains. Quaestiones Geographicae. 42(1), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, pp. 15–27.
Czapski Z., Mizgajska H., 1996: Biologiczne skażenie szlaków turystycznych Tatrzańskiego Parku Narodowego. [w:] Z. Krzan (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek, t. 3: Wpływ człowieka, Tatrzański Park Narodowy, Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi, Oddział w Krakowie, Kraków-Zakopane, s. 46–47.
Ćwiek M., Pater B., 2020: Tourist traffic in national parks in Poland. General environmental and social problems. Ekonomia i Środowisko. 1 (72), pp. 151‒167.
Fesyuk V.O., Ilyin L.V., Moroz I.A., Ilyina O.V., 2020: Environmental assessment of water quality in various lakes of the Volyn Region, which is intensively used in recreation. Visnyk of V. N. Karazin Kharkiv National University, series “Geology. Geography. Ecology”. № 52, pp. 236–250.
Gorczyca E., Krzemień K., 2002: Wpływ ruchu turystycznego na rzeźbę Tatrzańskiego Parku Narodowego. [w:] W. Borowiec, A. Kotarba, A. Kownacki, Z. Krzan, Z. Mirek (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr. Tatrzański Park Narodowy, PTPNoZ, Oddz. w Krakowie, Kraków-Zakopane, pp. 389‒393.
Hibner J., 2012: Zróżnicowanie ruchu turystycznego w Tatrzańskim Parku Narodowym na wybranych przykładach. Problemy Ekologii Krajobrazu. Rekreacja w krajobrazach o wysokim potencjale. Tom XXXIV. pp. 41–47.
Wystawa: Polskie parki narodowe w obiektywie statystyki publicznej. URL: https://stat.gov.pl/portaledukacyjny/polskie-parki-narodowe-wystawa/ (11.11.2023).
Tatrzański Park Narodowy. URL: https://tpn.pl/zwiedzaj/turystyka/statystyka (22.05.2023).
Januszewski J., Głazek G., Fedorowicz-Jackowski W., 2005: Tatry i Podtatrze. Atlas satelitarny 1:15.000, Wyd. GEOSYSTEMS Polska, Warszawa. 201 p.
Kajak Z., 1979: Eutrofizacja jezior, Wyd. PWN, Warszawa. 233 p.
Kale F., Lucansky M., 2003: Tatry polskie i słowackie – Trasy turystyczne, Świat Książki, Warszawa, 135 p.
Kownacki A., Kawecka B., Kot M., Wojtan K., Żurek R., 1996: Wpływ człowieka na ekosystemy wodne. [w:] Z. Mirek (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, Wyd. T P N, Kraków–Zakopane, pp. 655–674.
Miazek P., 2017: Turystyka jako aspekt działalności Tatrzańskiego Parku Narodowego. [w:] Warsztaty z Geografii Turyzmu. 1(8), pp. 81‒92.
Mirek Z. (red.,), 1996: Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego, Wyd. Tatrzański Park Narodowy, Kraków-Zakopane. 786 p.
Paryska-Radwańska Z., Paryski W.H., 2004: Wielka encyklopedia tatrzańska, Wyd. Górskie, Poronin. 1553 p.
Paulo A., Gałaś A., Mościcki J., 2002: Turystyczna erozja Tatr, [w:] Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr, TPN, PTPNoZ, Kraków-Zakopane. pp. 385‒387.
Pociask-Karteczka J., 2014: Ruch turystyczny, W: Morskie Oko – przyroda i człowiek, pod red. A. Choińskiego i J. Pociask-Karteczki, Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane, 395‒401.
Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr, 2000: praca zbiorowa, Tatrzański Park Narodowy, Kraków-Zakopane, 446 p.
Richling A., Solon J., Macias A., Balon J., Borzyszkowski J., Kistowski M., (red.), 2021: Regionalna geografia fizyczna Polski, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań. 608 p.
Senetra A., Dynowski P., Cieślak I., Źróbek-Sokolnik A., 2020: An Evaluation of the Impact of Hiking Tourism on the Ecological Status of Alpine Lakes ‒ A Case Study of the Valley of Dolina Pięciu Stawów Polskich in the Tatra Mountains. Sustainability. 2020, 12, 2963.
Siarzewski W., 2005: Tatrzański Park Narodowy. Monografia popularna, Tatrzański Park Narodowy, Zakopane. 79 p.
Skawiński P., 2010: Zarządzanie ruchem turystycznym w Tatrzańskim Parku Narodowym, „Folia Turistica”, 22, pp. 25‒34.
Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., 2018: Physico-Geographical Mesoregions of Poland: Verification and
Adjustment of Boundaries on the Basis of Contemporary Spatial Data. Geographia Polonica. Vol. 91, pp. 143‒170.
Stachowska P., 2006: Natężenie ruchu turystycznego na drodze do Morskiego Oka, Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego UAM, Poznań (maszynopis).
Szafer W. (red), 1962: Tatrzański Park Narodowy, Wyd. Zakład Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 676 p.
Szyper H., 1983: Zagrożenie jezior przez turystykę i rekreację, Biuletyn IKŚ, Warszawa, RX, pp. 7–8.
Tatry Polskie, mapa topograficzna w skali 1:10.000, 1984: Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego, Nakładem Wydawnictwa “Czasopisma Wojskowe”, Warszawa, 15 p.
Wala J., 2006: Turystyka piesza w Tatrach polskich w okresie zaśnieżenia, [w:] Z. Krzan (red.), Tatrzański Park Narodowy na tle innych górskich terenów chronionych, t. III, Człowiek i środowisko, Konferencje “Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”, Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane, 180 p.
Wit-Jóźwik K., 1974: Hydrografia Tatr Wysokich. Objaśnienia do mapy hydrograficznej “Tatry Wysokie” 1:50.000, Dokumentacja Geograficzna, 5, 130 p.
Ziółkowska-Weiss K., 2012: Problemy nadmiernego obciążenia Tatr ruchem turystycznym i propozycje złagodzenia tej presji. Problemy Ekologii Krajobrazu. T. XXXIII. pp. 163‒172.
Żelazny M., Wolanin A., Pęksa Ł., 2014: Fizyko-chemiczne właściwości wód, [w:] Morskie Oko – przyroda i człowiek, pr. zbiorowa pod red. A. Choińskiego i J. Pociask-Karteczki, Wyd. Tatrzańskiego Parku Narodowego, Zakopane. pp. 244‒257.
